W bitwie o Iłżę zginęło 13 Polaków i około 100 nieprzyjaciół, nie licząc rannych. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu. Przed bojem mieszkańcy w pośpiechu opuścili miasto, zaś zdrowi i młodzi pomagali powstańcom
płk. Karol Różycki Herbu Rola,
dowódca Jazdy Wołyniaków z 1831 roku.
Urodził się w Hucułówce, w powiecie jampolskim, w dniu 5 listopada 1789 r. Ojciec Jakub Różycki był pułkownikiem Wojsk Polskich, matka Elżbieta z Jaskmanickich h. Leliwa z Mołczan. Żona Marianna Czajkowska, była siostrą generała Michała Czajkowskiego W 1809 r. rozpoczął służbę wojskową w wojsku Księstwa Warszawskiego.
W 1820r. jako kapitan złożył dymisję i zamieszkał w Woli Cudnowskiej. W 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe w Warszawie a po wkroczeniu gen. J. Dwernickiego na Wołyń w maju 1831 r. w lasach korowinieckich, k. Żytomierza z pomocą miejsco-wych polaków zorganizował i wyposażył Pułk Jazdy Wołyńskiej. W drodze do Polski Kongresowej oddział ten pod jego dowództwem stoczył szereg zwycięskich walk i potyczek z carskimi wojskami. Za zasługi otrzymał awans na majora i Krzyż Virtuti Militari. Pułk Wołyniaków, został wcielony do korpusu generała Samuela Różyckiego (był jego wujem) i dalej walczył pod Iłżą: relacja mgr Adama Bednarczyka historyka iłżeckiego - "Iłża wczoraj i dziś" „ Dalszy rozwój miasta przerwała wojna polsko-rosyjska z lat 1830-1831 znana jako Powstanie Listopadowe. Carski generał Rydygier, przeprawiwszy się przez Wisłę pod Puławami, maszerował z 20-tysięczną armią na Opatów. Polacy pod dowództwem pułkownika Karola Różyckiego w sile około 8 tysięcy ludzi wyruszyli z Końskich w stronę Iłży celem spotkania się z wojskiem rosyjskim prowadzonym przez Rydygiera. Nieprzyjaciel pierwszy zajął okolicę, natomiast Polacy przybyli do Iłży 8 sierpnia 1831 z generałem Samuelem Różyckim, Bogdańskim i Gajewskim. Rydygier, otrzymawszy wiadomość o nadchodzących powstańcach, wysunął do Iłży kilka pułków dragonów oraz dwie baterie konnej artylerii. Karol Różycki obsadził Iłżę strzelcami Kuszla, a swoje cztery armatki postawił na wzgórzu zamkowym, dwa pułki piechoty rozstawił po ogrodach i pod miastem. Pułk strzelców konnych zatrzymał w rezerwie poza miastem. Pułk pod dowództwem Gajewskiego i pułk Wołyniaków wysłano w stronę północną od miasta do Krzyżanowic, dając rozkaz, aby ustępowały przed nieprzyjacielem, starając się wciągnąć go do Iłży. Nieprzyjaciel widząc cofających się Polaków do miasta, poszedł szybko za nimi. Gdy dragoni i kozacy wpadli na rynek, ze wszystkich okien domów rozległy się strzały. Wołyniacy, okrążywszy miasto, wpadli z dwóch stron na uciekających, zabierając 70 jeńców i odsyłając ich do Jędrzejowa. Powstańcy pod dowództwem Bogdańskiego bili się przy kościele, a walcząc, śpiewali Jeszcze Polska nie zginęła.. Również wąwóz zuchowiecki był terenem walki między Wołyniakami z legii litewskoruskiej a dragonami rosyjskimi. Ranny pułkownik Karol Różycki zwalił z konia płk. Hewena. Po tym podpułkownik dragonów Hewes poprowadził wojsko do natarcia. W tym czasie Tytus Sarnecki z Podola przebił Hawesa lancą.
W bitwie o Iłżę zginęło 13 Polaków i około 100 nieprzyjaciół, nie licząc rannych. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu. Przed bojem mieszkańcy w pośpiechu opuścili miasto, zaś zdrowi i młodzi pomagali powstańcom”.
Następnie walczył pod Chotczą, Lipskiem i Janowcem zyskując wielkie uznanie. Wraz z korpusem gen. Samuela Różyckiego przeżywał dramat Pułku Wołyniaków przekracza-jąc granice Galicji, a stamtąd na tułaczy los do Francji. Na emigracji rozwijał działalność w skupiskach Polaków.
Napisał wiele rozpraw, publikacji i odezw. Wśród nich: „Powstanie na Wołyniu, czyli Pamiętnik Jazdy Wołyńskiej, uformowanego w czasie wojny narodowej przeciwko despotyzmowi tronu rosyjskiego" wyd. Bourges 1832 r. z przedmową Adama Mickiewicza, zawierał opis działań powstańczych z 1831 roku.
Generał Ignacy Prądzyński napisał o płk. Różyckim: „Karol był jednym z wojowników co się najwięcej odznaczyli w wojnie 1831 roku. W wystąpieniu swoim i kampanii, którą odby-wać musiał okazał się patriotą, znakomitym organizatorem, okazał męstwo, rozwagę, czynność i przebiegłość, umiał wzniecić w swych podwładnych ufność, bojaźń i przywiązanie, zgoła oka-zał wszystkie przymioty znakomitego wodza. Tacy ludzie są rzadcy we wszystkich czasach i krajach". W 1863 roku został mianowany przez Rząd Narodowy generałem. Zmarł 12 września 1879 r. w Paryżu, pochowany został na Cmentarzu Montmartre.
W 1924 roku został patronem 19 Pułku Ułanów Wołyńskich stacjonujących w Ostrogu nad Horyniem. Na sztandarze pułkowym widniało Jego nazwisko i data 1831r
Obecnie w Iłży jest ulica Wołyniaków a polegli w walce zostali pochowani w zbiorowej mogile przy ulicy Wójtowskiej.
Tel.: 509-139-815
Tel.: 505476156
Tel.: 723312399
Tel.: 783991912
E-mail.: 602817487
Tel.: 516927589
Tel.: 698680086
E-mail.: 601612271
0 użytkowników i 241 gości