„Boże Święty pobłogosław Seredzice i Pakosław” hasło to powoduje u wielu mieszkańców Iłży i okolic uśmiech na twarzy. Mało kto wie, ale wioski te są jednymi z najstarszych w naszej gminie.
Religijne hasło ewoluowało podobnie jak nazwy opisywanych osad, dziś znana jest wersja " Ojcze Święty pobłogosław Seredzice i Pakosław” Zmiana ta związana jest prawdopodobnie z wyborem Karola Wojtyły na papieża w październiku 1978 roku.
Wsie dzieli około czterokilometrowy pas pól uprawnych usytuowany na wzgórzu. Wsie różnią się sposobem zabudowy- Seredzice ulokowane są wzdłuż głównej drogi, zaś Pakosław charakteryzuje się zabudową dość zwartą z dużą ilością dojazdowych dróżek.
Jak wyglądała ich historia oraz jak ewoluowały ich nazwy?
Pakosław to starożytne imię słowiańskie. Nosili je w początkach państwa polskiego sławni rycerze, wojewodowie oraz urzędnicy królewscy i książęcy. Najsłynniejszymi z nich byli Pakosław Młodszy i Pakosław Stary. Obaj działali na dworach książęcych w pierwszej połowie XIII wieku. Być może nazwa wsi Pakosław wywodzi się od któregoś z owych dostojników. O starożytnym pochodzeniu osady świadczą wykopaliska glinianych urn grzebalnych z piaszczystych wydm Bobrowińce i Borek, rozlokowanych na terenach bagiennych. Prawdopodobnie były to cmentarzyska otoczone mokradłami.
Ród Awdańców był szeroko rozgałęziony we wszystkich dzielnicach ówczesnej Polski, a jedną z jego linii była rodzina Pękosławskich dziedzicząca Pakosław. Najstarszy dokument historyczny, w którym występuje nazwa wsi i jej pierwsi właściciele pochodzi z 30 maja 1377 roku. Dokument ten dotyczy rozgraniczenia dóbr przechowywany jest w Kopaczu Wąchockim” z 1646 roku, znajdującym się obecnie w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Pękosławscy- dziedzice Pakosławia mają więc udokumentowaną genealogię od XIV do końca XVII wieku tj. do śmierci ostatniego męskiego przedstawiciela Pękosławskich dziedziczących tę wieś. W latach1461-1470 jedynym właścicielem wsi był Jan. Posiadał on folwark, a z płaconej klasztorowi miechowskiemu dziesięciny wynika, iż chłopi uprawiali ok.10 łanów kmiecych (165 ha) W Pakosławiu były wówczas aż 3 karczmy, a wieś rozwijała się poprzez karczunek lasu. Otaczały ją wielkie bagna i mokradła, a z akt sądowych wynika, iż Pękosławscy musieli toczyć liczne procesy o granice swych włości zarówno z klasztorem wąchockim jak i z biskupami krakowskimi. Pękosławscy wywodzili się z rodu Awdańców, który należał do najznakomitszych i najstarszych rodów rycerskich średniowiecznej Polski. Pierwotnie cały ród określano mianem Addank co dopiero później spolszczono jako Awdaniec. Słowo to pochodzi od normandzkiego audank”, auda” co jest równoznaczne z pojęciem skarbu.
Nazwisko Pękosławski i nazwa podiłżeckiej wsi Pakosław pochodzi od imienia Pakosław lub Pękosław oba były używane dość często epoce wspólnoty słowiańskiej. Pierwszy człon Pękosławia oznacza wiązkę lub pęk, a całe imię można by tłumaczyć jako mający sławę wielu czynów”
Seredzice- wieś wzmiankowana już w „Liber beneficiorum” Jana Długosza (1470 – 80r.) jako należąca do iłżeckiego klucza dóbr biskupów krakowskich, a potem w rejestrach poborowych z XV – XVI w. Krótki opis wsi zawiera Słownik geograficzny Królestwa Polskiego: Seredzice Bliższe i Dalsze, wieś i folwark nad rzeką Kieżek (Białą?), pow. iłżecki, gm. Błaziny, par. Iłża, odległe 2 wiorsty od Iłży, posiada urząd gminy, browar, olejarnie, 133 domów, 777 mieszkańców, 603 morgi większej własności (majorat rządowy), 2035 mórg włościańskich.
W 1827 roku było 86 domów, 388 mieszkańców [...]” W połowie XV w. wieś Seredzice Dalsze (Wscheradzicze Major) w parafii Iłża, własność biskupów krakowskich, miały 11 łanów kmiecych i karczmę z rolą. [...]
Wsseradzicze Majores miały 9 ˝ łany 1 zagrodę, 1 ˝ łana pustego” Dziś poza szkołą podstawową i kościołem parafialnym nie ma na wsi żadnych instytucji państwowych. W świetle najstarszych zapisów, wyżej wzmiankowanych, dawniej poświadczona postać nazwy brzmiała Wszeradzice. Jest to typowa nazwa patronimiczna, utworzona od staropolskiego imienia Wszerad. Z biegiem czasu w nazwie zaszły trzy zmiany językowe, a mianowicie:
1) zanik nagłosowego w” (Wszeradzice > Szeradzice),
2) aprobowane i w wersji urzędowej mazurzenie š > (Szeradzice > Seradzice),
3) Wymiana samogłoski a > e (Seradzice > Seredzice).
W jakiej kolejności zmiany te nastapiły, trudno ustalić wobec braku zapisów z XVII–XVIII wieku.
Tel.: 509-139-815
Tel.: 505476156
Tel.: 723312399
Tel.: 783991912
E-mail.: 602817487
Tel.: 516927589
Tel.: 698680086
E-mail.: 601612271
0 użytkowników i 241 gości