Eksperci, z którymi rozmawialiśmy nie mają wątpliwości: w istniejącym stanie prawnym województwo musi znaleźć środki na wpłatę. – To nie podlega wątpliwości – mówi prof. Eugeniusz Ruśkowski z Uniwersytetu w Białymstoku. Mimo to władze Mazowsza starają się znaleźć takie rozwiązanie, które pozwoliłyby im uniknąć tego obowiązku.
Mazowsze prosi rząd o pomoc

Jak twierdzi marszałek Adam Struzik, województwo ma problemy finansowe, które mogą zagrozić realizacji jego ustawowych zadań własnych. Wojewódzki skarbnik Marek Miesztalski dodaje, że dziura budżetowa może wynieść na koniec roku nawet 200 mln zł. Marszałek województwa zwrócił się więc do rządu o udzielenie pomocy finansowej w celu przywrócenia samorządowi zdolności realizacji zadań. Jednak jego prośba nie spotkała się z przychylnością. W odpowiedzi autorstwa wiceminister finansów Elżbiety Suchockiej-Roguskiej czytamy, że po I kwartale 2010 roku realizacja obligatoryjnych zadań województwa nie jest zagrożona. Ministerstwo twierdzi, że na koniec tego kwartału samorząd dysponował środkami w wysokości 251 mln zł.

Sytuację samorządu pogarszają malejące dochody z CIT. Zyski z tego podatku to ok. 80 – 90 proc. wszystkich dochodów, jakie otrzymuje województwo.

W porównaniu z wpływami z poprzedniego roku w kwietniu były niższe aż o 164 mln zł. Wpłata na janosikowe natomiast wzrosła o 65 mln zł (do prawie 940 mln zł).

400 mln na zadania własne

Spadek dochodów i wzrost wydatków doprowadził do sytuacji, w której na zadania własne pozostanie Mazowszu w tym roku prawie 400 mln zł (30 proc. dochodów). W ubiegłym roku było to ponad 755 mln zł, czyli blisko dwa razy więcej. Jednak Ministerstwo Finansów, opierając się na danych przedstawionych przez województwo w sprawozdaniach budżetowych, dowodzi, że po I kwartale budżet województwa zamknął się nadwyżką w wysokości 87 mln, a wskaźnik zadłużenia wyniósł 42,8 proc. A to oznacza, że ma zdolność do zaciągania kolejnych kredytów. Ta znika bowiem dopiero, gdy wskaźnik zadłużenia przekroczy poziom 60 proc. dochodów. Suchocka-Roguska wyjaśnia także, że przepisy nie przewidują możliwości umarzania, odraczania lub rozkładania na raty wpłat do budżetu państwa. A to właśnie tam samorząd wpłaca janosikowe. Dopiero potem jest ono rozdzielane między województwa. Nie ma także możliwości zmniejszenia tych wpłat. Na poparcie swoich argumentów resort zwrócił się do regionalnej izby obrachunkowej o wyrażenie opinii na temat stanu finansów Mazowsza.

Władze Mazowsza nadal jednak twierdzą, że spadek dochodów z podatku CIT zmusza je do radykalnych cięć i oszczędności. Jak wyjaśnia Marek Miesztalski, już na początku roku obcięto wydatki bieżące podległych instytucji o 15 proc., przewidując obecną sytuację. Prawdopodobnie na najbliższym posiedzeniu sejmiku planowanym na 31 maja zostaną uchwalone kolejne cięcia, tym razem o 5 proc.

Według resortu finansów wynagrodzenia w samorządzie mazowieckim w I kwartale wzrosły o ponad 10 proc. w stosunku do analogicznego okresu 2009 roku, a nie spadły. Samorząd rezygnuje ze współorganizowania różnego rodzaju przedsięwzięć, np. z zakresu promocji i upowszechniania kultury, oraz tnie dotacje (np. na Warszawską Kolej Dojazdową, Kolej Mazowiecką) i inwestycje (rezygnuje m.in. z zakupu pociągów i dofinansowania orlików).
Cięcia i ograniczenia

Władze województwa mazowieckiego mogą również obniżyć wysokość kapitału zakładowego niektórych podległych sobie podmiotów. Zastrzyk gotówki spowodowała by sprzedaż Kolei Mazowieckich – spółki zależnej województwa.

Taka transakcja wymaga jednak sporo czasu, którego – jak twierdzą władze Mazowsza – nie ma. Jeśli utrzyma się tendencja spadku dochodów z podatku CIT, województwo może stanąć przed dylematem co wybrać: czy realizować zadania własne, czy wpłacać pieniądze na janosikowe.